Jeanler Hakkında Bilmedikleriniz
Burak YILDIRIM tarafından tarihinde gönderildi
[toc]
Jean, kot pantolon, blucin, denim… Hangi ismini kullanırsanız kullanın jeanler hayatımızın da dolabımızın da büyük bir kısmını kapsıyor. Her tarzda günlük kıyafete uyum sağlayan hatta günlük giyimin olmazsa olmazı jeanlerin, moda dünyasında ve gardıroplarımızda asla eksik olmayacağı aşikâr.
Bu yazımızda hayatımızın önemli bir parçası olan, özellikle x,y ve z kuşağının giyim temelini oluşturan jeanin nereden geldiğini, modellerinin neler olduğunu, nelere dikkat etmemiz gerektiğini anlatacağız.
Jean’in Tarihi
Yaklaşık 170 sene önce 1850’lerde Münih’in Bavyera eyaletinden bir Alman olan Levi Strauss Amerika’ya göç eder. San Fransico’nun çorak topraklarına geldiğinde gelen her Avrupalı gibi güzel bir iş ve fırsat deneyimi bekliyordu. Ancak aradığı fırsat bambaşka bir boyutta çıkar. Bir madenci arkadaşı ile yaptığı konuşma sırasında madenci “normal pantolonların madende çok çabuk yırtılmasından” şikayet etmeye başlar. Bunun üzerine Levi, Almanya’dan gelirken olurda çadırda kalmamız gerekirse diye getirdiği kumaşın tam madenci arkadaşına göre olduğunu düşünür.
Madenci arkadaşına jeani yaptıktan sonra olay yayılır ve talep artar. Levi Strauss, 1873’te jeanin patentini alır ve artık resmi olarak Levi’s kurulmuştur.
Jean’in Türkiye Tarihi
Jeanler; bizdeki ismiyle kot pantolon oldukça uzun zamandır dilimizde ve gardıroplarımızda olan vazgeçilmez bir parça. Genci, yaşlısı, kadını, erkeği herkesin kendine bir şekilde mutlaka uydurduğu bu güzel pantolonların Türkiye’ye gelişi ve ismini alışı oldukça güzel bir hikayeye dayanıyor.
Meslek hayatına bir terzi çırağı olarak başlayan ve bu konuda kendini geliştiren Muhteşem Kot beyefendi, kendisini geliştirmek ve batıda terzilik ile ilgili daha fazla bilgi edinmek amacıyla La Deveze Derrox’a eğitim almaya gider. 1940’lara gelindiğinde Fransız işçi ve köylü sınıfı arasında oldukça popülerleşen jean ile tanışır. Pantolonun hem ucuz hem de oldukça dayanıklı ve sağlam oluşu çok hoşuna gider ve derhal Türkiye’de bu ürünü satması gerektiğine karar verir.
Kurduğu şirketine kendi ismini ve soy ismini veren Muhteşem Bey, Muhteşem Kot Pantolonları markasını kurar ve satışa başlar. 1960’lara gelindiğinde Türkiye’de üretimi günde 200-300 pantolon üretim seviyesine getirmiştir bile. Yani günümüzde Muhteşem Bey’in soyadı Kot, jean tarz pantolonların yerini almış durumda.
Reklamcılık alanında bu olaya “jingle marka” deniyor. Örnek verecek olursak Néscafe ve Selpak buna tam bir örnek. Bir markete gidip Néscafe istiyorum dediğinizde size hazır tozlu bir kahve sunulur. Verilen marka bir X markası olabilir. Ancak Néscafe hazır toz kahve ismiyle öyle özdeşleşmiştir ki dilde pelesenk olmuştur. Aynı durum Selpak ve Muhteşem Kot içinde geçerli. Selpak’ta kağıt mendil ile %100 bir özdeşleşmiş durumda. Muhteşem Kot pantolonları da aslında birçok markanın yapamadığını yapmış. Fakat zamanla yabancı sermayeli firmalara ve krizlere göğüs geremeyerek 90’lı yıllarda üretimine son vermiştir. O gün bu gündür Türkiye’de jeanler Kot Pantolon olarak anılmaktadır.
Jeanler Nasıl Bu Kadar Ünlü Oldu?
Jean’in bu kadar ünlü olmasında elbette birçok neden bulunuyor. Köylü ve işçi kesimin nüfus olarak yoğun olup ürünün günlük giyimlerde kullanılabilirliği kamuoyunda oldukça talebe zaten yol açmış. Fakat ne olursa olsun medya ve reklamlar olmasa bu kadar büyüyemezdi. İşte jean tarihindeki reklamlar ve celebrityler.
1930-1940 Kovboylar
Kovboylar o dönemde inanılmaz popülerdiler. Western sinema kültürü batıdan uzak doğuya kadar birçok insanı fazlasıyla etkiliyordu. İnsanlar hareketlerini, tercihlerini bile bu filmlerde gördüklerinden özenerek yapıyordu. Diş arasına saman, kürdan koymak, kıvrık kovboy şapkasıyla gezmek oldukça modaydı. Kovboylar o tarihlerde adeta bir ikondu. 1930’larda Hollywood yıldızı kovboyların jean giymeleri ile birlikte tüm dünya jeanlere inanılmaz bir ilgi gösterdi.
Fakat jeanler kovboyların meşhur çizmeleriyle tam örtüşmüyordu. Çizmelerin gözükmesi bir kovboy için oldukça önemliydi. Hemen inovasyona gidilerek kovboylar çizmenin içine paçalarını sokabilsinler diye bootcut (çizme kesim) jean ortaya çıktı. Artık Hollywood kovboyları tam manasıyla jean giyiyordu ve tüm dünya jean hayranı olmuştu.
1940’lar Salopetler
Özellikle sanayi devrimi ile birlikte işçi sınıfı kıyafetleri tulumlardı. İşçilerin üzerleri kirlenmesin ve rahat giyilebilsin diye çıkan tulumlar jean kültürüne de harika bir giriş yaptı. Salopetler 1940’larda üretilmeye başladığında fazla ilgi görmemişti. Fakat ilerleyen dönemde meşhur kraliyet ailesi mensubu Prenses Diana ve Rolling Stones’lu Ronnie Wood gibi ünlülerin salopetlerle olan fotoğraflarından sonra ciddi bir ün kazandı. Şu anda özellikle kadın giyimde yer alan salopetlerin jean çeşitliliğinde farklı bir yeri var.
Jean artık bir evrim geçirip sadece pantolonla sınırlı kalmayınca 1980’lerde tasarımcılar olayı biraz daha yukarı taşımıştı. Madem salopet tutuluyordu insanlar jean gömlek ve cekette giyebilirdi. 1980’lerde hippi gibi farklı gotik stillerinde ortaya çıkışıyla talebi artan bu ürünler yine gençler tarafından oldukça tutulup günlük giyimde kullanılmaya başlandı.
James Dean Rüzgarı
Genç yaşında Amerikan sinema tarihinin en gözde ikonlarından olan James Dean dönemi için gerçek bir örnek teşkil ediyordu. Dönemin en meşhur gençlik filmlerinden Asi Gençlik filminde başrol olan genç yıldız, filmde giydiği jeanler ve tabiri caizse serseri ikonu ile gençler arasında inanılmaz bir popülariteye erişti. Herkes onun gibi olmak, onun gibi giyinmek ve davranmak istiyordu. James’in adı artık Asi Gençti ve asi gençler jean giyerdi.
Genç yaşındaki ölümünden bir sene sonra vizyona giren Devlerin Aşkı filmi de oyuncunun vefatı durumundan oldukça büyük kitlelerce izlendi. Bu durumda jean ikonu James’e ekstra bir şöhret kazandırmıştı ve paralel olarak jeande dünyada büyüyordu. Hatta magazin öylesine James Dean’i konu alıyordu ki ölümünden sonra Oscar’a aday bile gösterilmişti. Bu olayda onu tarihte ölümünden sonra aday gösterilen ilk sinema yıldızı yapmıştı.
Jean Modelleri ve Çeşitliliği
Günümüzde jeanlerin çeşitlerine yetişmek neredeyse mümkün bile değil. Birbirinden farklı tarzlarda, renklerde ve kumaşlarda kullanılıyor ki adeta teknoloji gibi saniyede ivme kazanıyor. Fakat yine de belli kalıplar ve düzenlerde gelişen jeanleri kategorize etmeye kalkarsak bel durumuna, kesimine, paçasına gibi kategorilere koyabiliriz.
Low-Mid-High Rise Jeanler
Bel yüksekliği pantolonu kategorize ederken en çok kullanılan seçeneklerden biri. Bu kategoriler arasında düşük bel, yüksek bel ve orta bel seçenekler arasında.
Genellikle tercih edilen orta bel günlük giyim ve standart tasarımda oldukça seçeneği zengin bir tercih. Her modelde bulunabilir olması da oldukça hayat kurtarıcı bir durum.
https://www.markastok.com/lela-jeans-bayan-kot-pantolon-5871938-beyaz
Düşük bel modeller ise tam aykırılara göre bir model. Özellikle günümüz rap sanatçılarının tercih ettiği bol ve düşük pantolonlar ayrı bir hava ve tarz kazandırıyor.
https://www.markastok.com/levis-511-dusuk-bel-dar-paca-jeans-erkek-kot-pantolon-04511-1507-siyah
Yüksek bel modeller özellikle kadınların bir numaralı tercihi. Yüksek yapısı ile bacak boyunuzu en az 20 cm yüksekmiş gibi gösteren yüksek bel pantolonlar, her zaman tercih ediliyor.
Bel tabi her pantolon için en az birinin geçerli olduğu bir seçenek. Buna ek paça yapısı ve jeanin tarzı seçenekleri geliyor.
Skinny Jean
Özellikle son 10 yılın modası haline gelen skinny jean ailenin en dar kalıplı ve yapışan üyesi. Bacağınızı tam anlamıyla sarıp estetik gözükmesine yardımcı olur. Özellikle son zamanlarda kadınların tercihi konumunda.
https://www.markastok.com/lela-yuksek-bel-skinny-pamuklu-jeans-bayan-kot-pantolon-58713259-lacivert
Cigarette Jean
Skinny jeanden daha ince ve estetik bir model varsa o da sigaret jeanler. Genellikle klasik kombinlerde giden bu kot tipinin bilekleri açıktadır. Genellikle topuklu ayakkabı ile harika bir uyum sağlanabilir. Klasik ne günlük bir giyim tarzı arasındaysanız sigaret jean tam size göre!
https://www.markastok.com/lela-bayan-pantolon-6051089-gul-kurusu
Mom Jean
Son yılların en trend jean türü mom jeanler özellikle vintage havası severler için inanılmaz bir pantolon. Genellikle kıvrık paçalı salaş bel yapıda olan mom jeanler gençlerin 2020 sonrası en trend idolü.
Boyfriend Jean
İsminden de anlaşılacağı üzere erkek arkadaş pantolonu. Salaş ve rahat yapısıyla kadınlar için üretilen bu jean sanki erkek arkadaşınızın pantolonunu giyiyormuşsunuz havasında. Bu yüzden de adı Boyfriend jean. Jean gömlek altına harika gidecek bu ürün tam bir havalı işi!
Slim Fit Jean
Genellikle erkekler için üretilen slim-fit dar ve fit olduğundan bu ismi almış. Skinny veya cigarette kadar vücudu sarmazlar. Erkekler arasında oldukça tercih edilen bu tarz her kombine uygun bir seçenek.
https://www.markastok.com/levis-slim-fit-dar-paca-511-jeans-erkek-kot-pantolon-04511-2091-gri
Regular Jean
En sade tasarım olan regular jean neredeyse hep erkeklerin tercih ettiği bir model. Ne paçasında ne de belinde bir incelik darlık bulunmaz.
https://www.markastok.com/mavi-hunter-regular-fit-jeans-erkek-kot-pantolon-0020231891-siyah
Relaxed (Bol) Jean
Yine erkekler tarafından tercih edilen bir jean. Bol kesimler artık çok tercih edilmeseler de rahatına düşkün tiplerin vazgeçilmezi durumunda.
https://www.markastok.com/levis-501-jeans-erkek-kot-pantolon-005013249-mavi
Palazzo (İspanyol Paça) Jean
70’ler ve 80’lerin vazgeçilmez modası İspanyol paçalar. Eskilerin tabiriyle “Sen dönmeden paçan köşeyi dönecek.” Paça bölümleri git gide uzunlaşan bu pantolon geçmişten beri hala tercih edilen ve sevilen bir model.
Değişmeyen Moda
Neredeyse keşfi iki asra yaklaşan jeanler gerek günlük kullanımda gerek spor ve klasik kullanımda oldukça revaçta olan bir ürün. Bir madencinin ihtiyacı karşılığı çıkmış olan jeanler daha uzun yıllar hayatımızda ve gardıroplarımızda yer alacak gibi gözüküyor.
Yılbaşı içerikli Markastok blog yazısını okumak ve hediye önerilerinden yararlanmak için: https://blog.markastok.com/yilbasi-ve-hediye-rehberi/
